Północna część Kanału mazurskiego, zaczynająca się od jego ujścia do rzeki Łyny i biegnąca na południe do granicy państwowej pomiędzy Federacją Rosyjską (Obwód Kaliningradzki) a Rzeczpospolitą Polską, ma długość 29,6km. Cała ta część kanału położona jest na terenie Rejonu prawdińskiego.

Biegnie on przez obszar całkowicie wyludniony, z dala od miejscowości a nawet pojedynczych zabudowań (pomijając jego początkowy odcinek biegnący przez miejscowość Drużba). W większości przebiega w terenie otwartym gdzie częściowo przylegające grunty do kanału są uprawiane a w większości są to pola porastające wysoką trawą i mocno ingerująca w otoczenie tarniną. Częściowo kanał biegnie (szczególnie jego odcinek południowy) przez kompleksy leśne. Ze względu na ukształtowanie terenu, na przemian przebiega on nasypem i wykopem, niemalże w równej części. Między 8 a 10km, w okolicy kompleksu leśnego Krugłoje, kanał biegnie przez tereny bagniste. Jest to najtrudniejszy odcinek kanału do pokonania pieszo.

Początek kanału zaczyna się od jego ujścia do rzeki Łyny (Ława), 2km na północ od centrum niewielkiej miejscowości Drużba (Allenburg). Łyna w tym miejscu jest dużą, dostojną rzeką o kilkunastometrowej szerokości z powolnym nurtem wody.

Kanał na tej niespełna 30km długości posiada wiele budowli. Do największych i najważniejszych z nich należą śluzy. Jest ich 5:

• na 1,12km śluza ujściowa Drużba  (Allenburg) – w miejscowości o tej samej nazwie, przy drodze asfaltowej Drużba – Nowodobrujsk;
• na 2,14km śluza Drużba (Allenburg) - poza miejscowością, przy linii kolejowej (nieczynnej), niedaleko starej mleczarni;
• na 8,14km śluza Aleksandrówka (Gross Allendorf) (mylnie nazywana Kostromino) obecnie miejscowość już nie istnieje. Jedyną pozostałością po dawnych mieszkańcach jest opuszczony, mocno zaniedbany i rozgrabiony cmentarz wiejski;
• na 14,85km śluza Marinowka (Wilhelmshof) – przy drodze asfaltowej Lipniaki – Marinowka;
• na 19,93km śluza Ozierki (Georgenfelde) – przy drodze asfaltowej Wiszniowoje Ozierki Wolnyje.

W tej części kanału zbudowane zostało 21 przepraw mostowych, z tego 18 mostów drogowych i 3 mosty kolejowe.

Obecnie z tej ogólnej liczby przepraw funkcjonuje 7 mostów drogowych żelazo-betonowych, w tym jeden most oryginalny z okresu budowy (pierwszy okres budowy kanału przypadający na lata 1911 -1922) na 12,2km. Brak jest jednak balustrad metalowych, które zostały wycięte w czasach współczesnych. Most był zbudowany na drodze łączącej miejscowości Mauenwalde – Schneiderin. Obecnie miejscowości nie istnieją a droga zachowała się tylko w zarysie. Funkcjonuje również jeden most kolejowy w okolicy Ozierki Wolnyje, przez który przechodzi czynna linia kolejowa z dwoma torami Korsze – Zeleznodorożnyj – Czerniachowsk. Pod tym mostem zgromadzona jest duża liczba „jeży” stosowanych w czasie II wojny światowej do budowy systemu zapór przeciwczołgowych.

Po pozostałych mostach zachowały się tylko przyczółki betonowe i co jest wielką ciekawostką, niemalże przy każdym przyczółku znajduje się hałda gruzu, która stanowi prawdopodobnie pozostałości konstrukcji mostu. Koryto kanału, przy każdym przyczółku, jest doskonale wyczyszczone z gruzu (w przeciwieństwie do części południowej kanału – po stronie polskiej). Być może taki stan jest wynikiem zamierzonych działań budowniczych kanału. Wszystkie przeprawy wodne budowane były jeszcze przed I wojną światową (na mapach z okresu lat 20tych zaznaczone są mosty jako budowle i linie projektowanego koryta kanału). W późniejszym czasie okazało się, że po kanale mają pływać dużo większe jednostki, niż pierwotnie planowano, wysokość i szerokość tych mostów okazały się za małe. Ernst Grunwald, który osobiście odwiedzał niektóre odcinki budowy kanału stwierdza, że inżynierowie zapowiadali, iż trzeba będzie te mosty albo rozebrać albo wysadzić w powietrze. Na ich miejsce trzeba będzie wybudować większe mosty. Zasadnicza korekta planów nastąpiła przed rozpoczęciem drugiego okresu budowy przypadającego na lata 1934-1942.
Przy każdej śluzie zbudowany został kompleks zabudowań stanowiących strażnice śluzowych. Obecnie pozostał tylko jeden budynek strażnicy w miejscowości Drużba, przy śluzie Drużba I. Po pozostałych strażnicach pozostały resztki fundamentów. W przypadku śluzy Drużba II trudno nawet zlokalizować miejsce posadowienia tej budowli gdyż brak jest jakichkolwiek fragmentów fundamentów. W kompleksie takiej budowli znajdował się parterowy budynek mieszkalny jednorodzinny o powierzchni około 100m kw., budynek gospodarczy i betonowy pojemnik (silos) na śmieci. Największym obiektem z tego typu budowli była strażnica przy śluzie Ozierki. Był to budynek dwurodzinny o powierzchni około 200m kw. Ponadto przy tej śluzie zbudowany został również czterorodzinny budynek dla pracowników.

Koryto tej części kanału zostało przez budowniczych z początku XX wieku wykończone w 100%. Obecnie większa część koryta jest w bardzo dobrym stanie. Na znacznej jego długości dobrze zachowała się kamienno-żwirowa powłoka, którą wyłożone było wnętrze koryta kanału. Brak wypełnienia koryta wodą spowodował, że na pewnych odcinkach jego wnętrze porośnięte jest drzewami, olsza, brzoza i częściowo wierzba oraz trzciną. Znaczne odcinki koryta, dzięki korzystnym działaniom dla tej budowli ze strony bobrów, wypełniona jest wodą. Bobry poprzez budowę licznych tam na kanale doprowadzają do zatrzymywania się wody w korycie, spiętrzenia jej a to z kolei doprowadza do usychania wcześniej wyrośniętych drzew. Koryto kanału łączy się ze wszystkimi śluzami (na odcinku południowym – po polskiej stronie te odcinki nie są dokończone).

Pod kanałem zbudowane zostało 8 przepustów, przez które przechodzą cieki wodne różnej wielkości. Z tego trzy przepusty posiadają rozbudowane syfony, przez które można regulować poziom wody w korycie kanału i spuszczać ją z koryta. Przepusty takie zbudowane są z rur betonowych o średnicy ponad 2m. Na 17km, przy miejscowości Lublino (Lablack) poprzez niszczące działanie człowieka taka rura przepustowa została uszkodzona i woda z koryta kanału w sposób niekontrolowany spływa do rzeki Knawa Czornaja. W tej części kanału, na odcinkach gdzie biegnie on w wykopie zbudowane są liczne przepusty, których zadaniem było doprowadzanie wody do kanału z okolicznych cieków wodnych i przyległych pól. Było to zapewne przemyślane i zamierzone działanie budowniczych w zakresie ekonomiki gospodarowaniem zasobami wodnymi podczas pracy kanału.

W celu organizowania sprawnej komunikacji po kanale, wybudowane zostało szereg zatok postojowych (mijanek). Standardowo, przy głowie dolnej każdej ze śluz zbudowana jest zatoka postojowa (często nazywana awanportem) z drewnianymi dalbami odbojowymi (przykład dobrze zachowanych dalb w Ozierkach). Przy głowie górnej każdej ze śluz nie ma wyraźnie zaznaczonych zatok postojowych. Przed wejściem do komory śluzowej ustawione były po obu stronach wrót górnych drewniane dalby odbojowe (jedna dalba to trzy pale o średnicy około 34cm). Wyjątek stanowi śluza Marinowka gdzie zatoka postojowa oddalona jest od głowy dolnej śluzy o około 200m. W odległości 400m od ujścia kanału do Łyny kanał biegnie łukiem i po wewnętrznej stronie łuku (północny brzeg kanału) znajdują się dwie zatoczki w kształcie półkola. Trudno wyjaśnić ich znaczenie gdyż nie mają one charakteru zatok postojowych. Na 4,65km koryto kanału przechodzi z nasypu w wykop i po południowej stronie znajduje się zatoka postojowa o długości około 60m. Jest ona obecnie mocno porośnięta trzciną. W odległości 500m za tą zatoką kanał biegnący przez kompleks leśny Krugłoje rozszerza się beczkowato po obu stronach na odcinku około 100m. We wspomnianym kompleksie leśnym było dawniej i jest do dzisiaj stanowisko wydobywania torfu. Kolejna zatoka postojowa znajduje się na 8,85km. Jest ona obecnie mocno porośnięta drzewami ale znajduje się w niej duża ilość wody i jest szansa, że dojdzie do samooczyszczenia się jej z tych drzew. Przy tej zatoce postojowej znajduje się wyrównany teren przypominający plac składowy na różnego rodzaju towary i dobrze zachowany nasyp z odcinkiem porządnej drogi gruntowej. Można przypuszczać, że miało to być miejsce załadunku płodów rolnych na cumujące w zatoce barki transportowe. Na 18,9km jest zatoka postojowa, przed mostem kolejowym na kanale. Zatoka jest mocno porośnięta trzciną. Na 23,1km znajduje się zatoka postojowa, która usytuowana jest przed trzema mostami występującymi w bliskiej odległości od siebie, w kierunku południowym. Brzegi zatoki obrośnięte są drzewami a sama zatoka porośnięta trzciną. Po wschodniej stronie zatoki znajduje się bardzo dobrze zachowany system transzei z okresu II wojny światowej. W rejonie przecięcia się kanału z ważnymi węzłami komunikacyjnymi jakimi była droga asfaltowa Gerdauen (Żeleznodorożnyj) – Nordenburg (Kryłowo) i linia kolejowa Gerdauen – Nordenburg, na 27,7km, przy miejscowości Pruck, planowane było zbudowanie portu. W miejscu tym miał rozwinąć się przemysł stoczniowy. Prace ziemne zostały wykonane. Znajduje się tam duża zatoka (basen portowy) i wyprofilowane fragmenty nabrzeża. Obecnie po miejscowości nie ma śladu oraz linia kolejowa wraz z mostem nie istnieje. Za wspomnianym węzłem komunikacyjnym, tuż za mostem żelazo-betonowym na drodze asfaltowej Żeleznodorożnyj – Kryłowo w kierunku granicy państwowej (800m od granicy) znajdują się na kanale po obu jego stronach zatoki postojowe. Zatoki obecnie są mocno porośnięte trzciną.

Do ważnych budowli hydrotechnicznych w tej części kanału należy też jaz walcowy, który znajduje się na 22,15km. Jaz był takiej samej konstrukcji jak na południowym odcinku kanału przed śluzą Piaski i Leśniewo Górne. Wszystkie urządzenia jazu zostały zdemontowane, pozostała tylko konstrukcja betonowa i ładnie widoczne wloty kanałów obiegowych.

Do ważniejszych ciekawostek w tej części kanału można zaliczyć zastosowanie w różnych miejscach (na odcinkach koryta kanału odchodzących od głowy górnej śluz) różnych kształtów polerów (polery rurowe wypełnione betonem, polery stalowe grzybkowe). Przy śluzie Aleksandrówka, po południowej stronie koryta kanału, znajduje się duża hałda żwiru. Prawdopodobnie jest to materiał budowlany zgromadzony tam przez budowniczych kanału i nie wykorzystany do końca przetrwał do dzisiaj. Północna strona korony kanału na odcinku od śluzy Drużba I do przyczółków mostu kolejowego i drogowego przy śluzie Drużba II jest siedliskiem żmij zygzakowatych. Na tym odcinku występują bardzo licznie. Na odcinku 21 - 23km kanał biegnie w wykopie (za śluzą Ozierki), w dużym kompleksie leśnym. W kompleksie tym, wzdłuż kanału znajdują się pozostałości rozbudowanego systemu obrony w oparciu o kanał z okresu II wojny światowej. Te pozostałości to fragmenty transzei, zakryte odcinki transzei oraz ziemianki. Na brzegu kanału są pozostałości zasiek z drutu kolczastego i gładkiego. Odcinek ten obfituje w największą liczę tam zbudowanych przez bobry. W okresie wiosennym kwitnąca olbrzymia ilość zawilców daje wrażenie śnieżnej powłoki. Jest to najbardziej malowniczy odcinek części północnej Kanału Mazurskiego.